maandag 18 april 2011

"Echt Passend onderwijs" (Laat de dialoog beginnen!)

© Dennis Kortekaas
Volgens sommigen zou de vorige week ontstane rust door het uitstel van de bezuinigingen ruimte geven aan het gesprek tussen de minister en haar ambtenaren enerzijds en het onderwijsveld anderzijds over alternatieven voor de invulling van 'passend onderwijs'.
Het zal interessant zijn om te zien in hoeverre deze regering ook daadwerkelijk streeft naar de meest optimale vorm van 'passend onderwijs' of dat dit etiket slechts een mombakkes is voor de invoering van neo-liberale marktwerking (ZZP-ers voor de klas, verplichte cursussen bij verschillende lucratieve onderwijsbureaus) in het onderwijs. Of zelfs gewoon een excuus om niet te hoeven investeren.

Het eerste alternatief is inmiddels al voorgelegd aan de kamercommissie van OCW. Dit alternatief komt van de bonden Katholiek Primair Onderwijs (KBO), Katholiek Beroeps- en Voortgezet onderwijs (KBVO) en de Besturenraad.
Opvallend aan dit voorstel is dat het als uitgangspunt "echt Passend Onderwijs" neemt, wat inhoudelijk goed aansluit bij wat wij hier al eens eerder hebben gezegd over wat 'passend onderwijs' eigenlijk is of zou moeten zijn. Lees hier over onze invulling van dit begrip.

De samenwerkende Katholieke organisaties in deze (in het vervolg voor het gemak afgekort tot SKO) wijzen er in hun brief op, dat er met het oog op de invoering van het 'passend onderwijs' een patroon zichtbaar wordt: "er is iets mis - er volgt een onderzoek - de overheid komt met voorschriften - er komt intensiever toezicht - sancties worden scherper. En dan leidend tot meer aansturing, voorschriften en regio invloed".
Dit patroon heeft volgens de SKO uiteindelijk geleid tot het voornemen om, hoe hard de regering ook roept dat dit niet het geval is, een stelselwijziging door te voeren, gepaard gaande met een forse bezuiniging op met name speciaal onderwijs. Dit laatst gestelde zal, zoals bekend, bij minister en de woordvoerders van de coalitiepartijen al wat vraagtekens oproepen, omdat zij er nog steeds blijk van geven totaal niet te weten dat er een verschil bestaat tussen "passend' en speciaal onderwijs (zoals wij hier al veelvuldig hebben aangetoond). Maar wellicht dat de oppositie hun kennis bij de bespreking van deze voorstellen in de kamercommissie (opnieuw) kunnen bijspijkeren.

De SKO richten zich met hun voorstel vooral op twee belangrijke uitgangspunten, terugdringen van bureaucratie en de verantwoordelijkheid weer leggen bij hen die direct praktisch invulling geven aan het onderwijs, de schoolbesturen, en de ouders.
Zoals bekend is het eerste aandachtspunt, volgens eigen zeggen, ook een belangrijk speerpunt van de gedoogcoalitie bij de stelselwijziging: terugdringen van de bureaucratie.
Al dan niet geleid door de meer ordinaire reden om flink te bezuinigingen heeft men derhalve besloten de bestaande samenwerkingsverbanden om te buigen tot regionale SWV's met meer beslissingsbevoegdheden. Meerdere organisaties hebben er al op gewezen dat hierdoor ondermeer de invloed van schoolbesturen en (belangrijker) de ouders juist geminimaliseerd worden: bureaucratie wordt ingeleverd voor een nog machtiger, veelomvattender bureaucratie.
De SKO streven juist naar een grotere verantwoordelijkheid voor scholen en ouders. Juist door de aanmelding van leerlingen zoveel mogelijk volgens een eerste lijn te laten lopen, waarbij ook de direct aanwezige expertise en de wensen en standpunten van de ouders sturend zijn, wordt een kostbare bureaucratische gang omzeild.
Op die wijze zal het onderwijs juist "echt passend" vorm gegeven kunnen worden en een aardige bijkomstigheid is dan dat de hiermee vrijkomende gelden (minder bureaucratie betekent immers minder kosten) direct kunnen toekomen aan waar het in het 'passend onderwijs' omgaat: de juiste zorg en onderwijsaanbod in het primair proces (het onderwijs staat hiermee dus centraal).

De SKO eindigen hun (kort, bondig en heldere) voorstel als volgt:
"Met of zonder de bezuinigingen zou dit ‘echt Passend onderwijs’ serieus overwogen moeten worden. Het biedt aanknopingspunten om overbodige drukte en nieuwe bureaucratie te minimaliseren ten opzichten van de nu voorliggende plannen. Ten slotte spreken we de hoop uit dat deze uitgangspunten voor ‘echt Passend onderwijs’ de aandacht van uw Kamer zullen krijgen onder het simpele motto: waarom moeilijk en duur doen als het eenvoudig kan?"

Zoals gezegd, voor ons van wijzijnverbijsterd geeft deze brief een duidelijk en in wezen zeer eenvoudig alternatief voor de door het onderwijsveld en bijvoorbeeld ook ouders bekritiseerde plannen van de minister.
Een alternatief dat daarbij ook nog eens recht doet aan wat 'passend onderwijs' eigenlijk is/zou moeten zijn. Dat wil zeggen, onderwijs dat ieder kind tegemoet komt in zijn of haar onderwijsvraag (met daarbij aanpassingen in het kader van zorg).
Het 'passend onderwijs' waar de minister over spreekt heeft niets met het wezen van dit "echt Passend onderwijs" van doen. Uiteindelijk is het 'passend onderwijs' van de minister niet meer dan een streven naar egaliteit om kosten te besparen. Een egaliteit die er in wezen niet is en die onrecht doet aan de verscheidenheid van leer- en zorgvragen.
Juist door bijvoorbeeld een alternatief als dit van de SKO, kunnen we een stapje dichter komen bij een meer ideale vorm van "echt Passend onderwijs", dat pas mogelijk is wanneer de verantwoordelijkheden liggen bij waar ze ook horen: bij hen die het onderwijsaanbod (scholen) en hen die de onderwijsvraag (ouders en leerlingen) vormen.

Wij zijn benieuwd hoe de politiek en dan met name de gedoogcoalitie zal reageren op het in de brief van de SKO voorgestelde alternatief.
Belangrijkste vraag is vooraleerst natuurlijk of de door sommigen veronderstelde ruimte tot dialoog ook daadwerkelijk bestaat.
Of valt dan vrij snel toch het "charmante masker" van de minister en blijkt het uitstel uiteindelijk het slaapmutsje voor het onderwijsveld te zijn. Een in slaap sussend verhaaltje, dat er uiteindelijk weer toe leidt dat we een jaar uitstel later opnieuw in het geweer moeten komen. Voor dat wat er niet is en er op die manier ook niet komen zal: "echt Passend onderwijs".

Lees hier de brief van de bonden Katholiek Primair Onderwijs (KBO), Katholiek Beroeps- en Voortgezet onderwijs (KBVO) en de Besturenraad

Geen opmerkingen:

Een reactie posten