Dit is passend onderwijs!

Nokia. Zegt u dat wat? Vast wel, Nokia maakt van die slimme telefoontjes en heeft een respectabel percentage van de markt in handen.
In tegenstelling van wat de naam doet bevroeden komt Nokia niet uit Japan, maar uit Finland. Finland is namelijk een zeer gespecialiseerde leverancier van vernieuwende technologie. Vernieuwend is Finland ook wat betreft het onderwijs.
Voor veel mensen met enig inzicht in onderwijs is Finland dan ook een gidsland.
In het onderzoek PISA van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking) naar de kwaliteit van onderwijs in de verschillende landen scoort Finland erg hoog, waar Nederland ietsje hoger dan gemiddeld haalt.

Belangrijke punten in het Finse onderwijs is inclusie en differentiatie.
Dat betekent dat het onderwijs daadwerkelijk passend is: slechts een klein deel van de leerlingen zit in een "speciaal onderwijs"-klas, de rest zit in reguliere groepen. Dus ook leerlingen met een beperking.
Maar, zult u zeggen, dat is toch ook wat onze minister wil? Heeft ze het dan toch bij het juiste eind?
Nou nee, want er zitten wel een flink aantal voorwaarden aan dit Finse onderwijsmodel (opgezet door Errki Haro) die ze bij ons veel te kostbaar vindt.
Ten eerste zijn de klassen (zeker in de onderbouw) veel kleiner: 15-19 leerlingen. In bovenbouw is de klassengrootte ongeveer 21 leerlingen.
Het gaat hier om de klassen van de zogenoemde Middenschool waar kinderen van 6 t/m 16 jaar zitten.
Verder is er naast de leerkracht doorgaans structureel een klassenassistent in de groep.
Daarnaast zijn er ook gespecialiseerde begeleiders aanwezig die op momenten de leerlingen die begeleiding nodig hebben bijstaan in de klas gedurende de dag.
Ook heeft iedere school sociaal werkers, psychologen, orthopedagogen, logopedisten etcetera in dienst.
Bijzonder is dat kinderen pas na hun vijfde jaar op school komen! Dus geen tweejarigen naar school omwille van het alvast inlopen van een taal/spraakachterstand. Finland scoort desondanks bijna het hoogst als het gaat om de resultaten van leesonderwijs! Ze doen dus iets goed.

Opvallend is ook de rol van de leerkracht in de Finse samenleving. In tegenstelling tot Nederland waar leerkrachten worden bejegend als "gekke henkie", op de nullijn worden gezet, minder verdienen dan het bedrijfsleven, wordt in Finland de leerkracht door iedereen (dus ook het bedrijfsleven en de politiek) gezien als de sleutel tot succes voor de economische vooruitgang. Immers, zonder goed onderwijs, geen economisch sterke huishouding. Geen Nokia dus.

Het Finse model bestaat al sinds 1970 en het succes is er volgens de grondlegger Haro in gelegen dat er een continuïteit is in het model (dus niet steeds ad-hoc ombuigingen en dergelijke) en dat er een breed gedragen vertrouwen is in de deskundigheid van het onderwijsveld, met name de leerkracht (die overigens wel allemaal universitair opgeleid zijn).

Kortom: in Finland vinden we het passend onderwijs zoals het bedoeld is. Dit is alleen maar succesvol geworden door de voortdurende investering in expertise maar ook het juiste onderwijsklimaat, niks ombuiging, nullijn of bezuiniging.

Ja maar, zal Ton met de bon ton, nu weer onbenullig roepen, ja maar hier in Nederland heeft één op de vijf kinderen "iets" en dat kan natuurlijk niet, onbestaanbaar! Gewoon iedereen naar het reguliere onderwijs en niks geen begeleiding of meer van die ongein. "We geven veel teveel kinderen waarbij dat niet hoeft allerlei zorg". En we moeten natuurlijk "het steeds maar groeiende passend onderwijs (…) indammen".
Buiten het feit dat die laatste zin natuurlijk je reinste kolder is en het bewijs dat Ton niet weet waar hij over praat, is er nog iets aardigs aan de hand.
Hij blijft namelijk maar roepen dat die specialistische begeleiding of indicatie van 20% van de leerlingen zo vreselijk is en dat wij hierin de enige zouden zijn.
Wat blijkt nu, in gidsland Finland, in het land waar het passend onderwijs daadwerkelijk succesvol vorm heeft gekregen is het percentage leerlingen dat gespecialiseerde begeleiding krijgt zelfs 25% ! (Bron: lees hier)
En ondanks dat dus zo hoog op de ranking van de PISA! En dus gidsland passend onderwijs!

Maar ja, in plaats van maar vier jaar vooruit kijken met de hand op de knip, en populistische praatjes houden zonder enige kennis van zaken of horende doof blijven ten aanzien van de expertise uit het veld, investeren de politici en de bevolking van Finland voluit in hun onderwijs, daarbij vertrouwend op de mensen voor de klas, die ze (in tegenstelling tot Ton die de leerkrachten alleen maar schofferend weg zet als luiaards en erger) toevoegen: "neem risico, durf, wees vernieuwend, wij vertrouwen je!" (uitspraak Erkki Aho 2007).

Op die manier zeggen wij van wijzijnverbijsterd vol overtuiging: "bezuinigingen nee, passend onderwijs JA!".