Niet akkoord

"Akkoord" zei ik en bezegelde de afspraak. Na overleg en met wederzijds goedkeuring was ik met de Verbijsterde Baas een akkoord aangegaan en we bezegelden dat met een handdruk en een ferme klop op de schouder.
We hebben er natuurlijk eerst lang over gesproken en dan weer deed ik en dan weer deed de baas wat water bij de wijn. Na wat fijn slijpen en polijsten ontstond zo een afspraak waar wij ons beiden in konden vinden.
Zo gaat dat immers wanneer je een akkoord aangaat. Tenminste, in de gewone wereld.

Neoliberale politiek: "schone handen"

In de neoliberale utopie werkt het echter heel anders.
Ten eerste ontdoe je je snel van allerhande verantwoordelijkheden die je niet aanstaan of die teveel je (politieke) eigenbelang zouden schaden.
Het eerder zo gepropagandeerde schild voor de zwakkeren geef je, nu je in het pluche zit, snel in handen van lagere overheden, zodat Henk en Ingrid en Jan-Floris en Charlotte zich niet druk hoeven te maken en "schone handen" houden.
Wel pas natuurlijk, nadat je het schild flinterdun en nietszeggend hebt gemaakt door met blinde, ongerichte en ondoordachte ingrepen alle zekerheid die een schild zou moeten bieden weg te slijpen.
Daarna gooi je de totaal uitgeklede zorg en voorzieningen voor mensen met een beperking, voor zieke mensen, voor mensen die in een beschaafd land ook hulp krijgen om zo zelfstandig mogelijk te existeren, in de schoot van anderen, de gemeenten en roept dan dat er een bestuursakkoord gesloten moet worden.

Wanneer nu dan de gemeenten, die duidelijk wél weten wat er speelt in de samenleving en die niet het adagium "ieder voor zich" aanhangen, aangeven dat er wat hen betreft op deze voorwaarden geen sprake kan zijn van een akkoord, dan ga je gewoon op een ordinaire wijze je zin doordrijven.
Je roept dreigend, zoals Mark, "Je neemt wel een risico als je het akkoord afwijst", wanneer de gemeenten aangeven dat het geld dat toegewezen is om de sociale werkplaatsen en bijvoorbeeld Wajong te bekostigen in de praktijk veel te laag is en tot enorme problemen voor de allerzwaksten zal leiden.
Of je orakelt, zoals onze Piet Hein (Donner), dat het land onbestuurbaar wordt door de onwil van de gemeenten en je beschuldigt ze van partijpolitiek, en dat terwijl zij er slechts blijk van geven wel enig moreel besef te beschikken.

De neoliberale wijze van politieke verantwoordelijkheid dragen kenmerkt zich blijkbaar door eerst met de botte bijl in te hakken op de voor de marktgestuurde samenleving minst renderende partijen en vervolgens alle praktische verantwoordelijkheid verre van je te houden. Zodat je uiteindelijk je handen wassen kunt in onschuld en je electoraat niet met een schuldgevoel opzadelt wanneer over een paar jaar blijkt dat je binnen één kabinetsperiode alles wat aan beschaving is opgebouwd in dit land gesloopt hebt.
Beschaving die zich kenmerkt in zorg voor de zwakkeren, onderwijs voor iedereen die buiten reguliere kaders valt, voorzieningen voor hen die minder zegeningen te tellen hebben, en, ook belangrijk, cultuuruitingen, kunst in het klein of groot.
En de beschaving om je verantwoordelijkheid te nemen wanneer je wilt komen tot een akkoord.
De beschaving om niet alleen in woord maar ook in de praktijk een hand uit te steken naar hen die zich niet kunnen vinden in je neoliberale utopietjes.
De democratische beschaving om te beseffen dat een zo'n krappe parlementaire meerderheid betekent dat je uiterst zorgvuldig zou moeten zijn met het doorvoeren van je eigen ideeën en je juist vanwege die minimale plus één voorsprong moet komen tot zo breed mogelijk gedragen akkoorden.

Zolang echter Mark, Piet Hein en al die andere ploeggenoten het rationele eigenbelang hoger achten dan een maatschappelijk breed welzijn en desnoods cijfers manipuleren of 'halve waarheden' verkondigen, zullen bovengenoemde vormen van beschaving alleen maar verder uitgehold worden.
En daar zou natuurlijk eigenlijk niemand, met enig moreel besef en gevoel voor maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid, mee akkoord moeten gaan.