"Van onze belastingcenten" (Framing)

U heeft het wellicht al gehoord of gelezen: opnieuw zijn de PVV en de VVD, bij monde van de heren Elias en Beertema boos. Wat zeg ik? Woedend zijn ze. Opnieuw.
Het lijkt namelijk dat een aantal scholen geen beroep doet op de stakingskas van de bonden, maar de leerkrachten, die vorige week staakten, gewoon doorbetaalt.
"Van onze belastingscenten" briesten Ton en Harm.
Ja, we noemen ze hier gewoon bij hun voornaam, want de afgelopen tijd zijn ze zo vaak al boos, woedend en ziedend in de media te horen geweest, dat we een beetje het gevoel hebben ze als kennissen te mogen beschouwen. U kent ze wel, die kennissen die te pas en te onpas komen opdraven op feestjes en direct de sfeer bepalen door over alles en iedereen veel verongelijkte en boze verhalen te vertellen, terwijl u weet dat het uit een kinnesinne of totale onwetendheid voortkomt en dat het eigenlijk een beetje zielig is dat ze zich zo in hun onbenul laten gaan.
U en wij proberen ons dan toch steeds een positieve insteek te vinden in hun gedrag en verhalen.

Wij in het onderwijs zijn dat natuurlijk ook van nature gewend. Wij hebben na studie en vaak jarenlang ervaring geleerd dat je een boek niet direct op de omslag moet beoordelen.
Zo proberen wij bijvoorbeeld steeds weer te achterhalen waarom een leerling zo reageert als hij of zij reageert en waarom het leren van de sommen toch maar steeds niet lukt. En wij weten dat je leerlingen hierbij niet helpt door steeds het negatieve te benadrukken maar juist de vele positieve kanten van een leerling centraal te stellen in de overtuiging dat een affirmatieve benadering de leerling zal stimuleren het onderste uit de kan te halen.
In het speciaal onderwijs, waar wij van wijzijnverbijsterd werkzaam zijn, is dit telkens weer een enorme uitdaging omdat het voor onze leerlingen vaak moeilijk is om het zelfvertrouwen en de zelfstandigheid te vinden om zich volledig te kunnen ontplooien.
Wij doen er elke dag onze stinkende best voor om zoveel mogelijk een optimale leeromgeving te creëren waarbinnen juist deze kinderen goed kunnen gedijen. Een hele opgave omdat er binnen onze klassen weinig sprake is van gemiddelden en er twaalf of meer verschillende leerlijnen of verschillende niveaus bestaan.
Dat dit met de komende bezuinigingen op juist ook het zmlk-onderwijs op onverantwoorde wijze nagenoeg onmogelijk wordt gemaakt is evident.
Maar dat wil ik hier dan toch voor even terzijde laten. Het gaat mij immers om de duiding van het gedrag, de boosheid van Harm en Ton.
Hoe deze te bekijken? En belangrijker, kunnen we ook in hun situatie nog een positieve insteek terugvinden?

Politiek bedient zich de laatste jaren steeds meer van wat men "framing" noemt.
Eenvoudig gezegd is dat het eindeloos herhalen van een bepaalde aanduiding, een bepaald verhaal, vaak negatief getint, dat, hoe onwaar ook, uiteindelijk aan iemand blijft kleven en door derden voor waar wordt aangezien.
Zogenaamde spindoctors zijn zeer bedreven in het verzinnen van vormen van "frames". Beroemd is bijvoorbeeld de keer dat de altijd zo allerbeminnelijkst ogende Jack de Vries (CDA), sluw als hij is, Jan Peter Balkenende influisterde Wouter Bos en de PvdA voor "draaikonten" uit te maken, en dat keer op keer. "U draait en u bent niet eerlijk" hield Balkenende Bos tijdens de campagne steeds weer voor en door dit te blijven herhalen waren er Nederlanders die het feit dat het CDA eveneens standpunten bijstelde vergaten en bij de PvdA en Bos slechts nog het etiket "U draait" zagen.
"Framing" is dus eigenlijk een wat harde, "vuile" wijze van politiek bedrijven, vaak ad hominem (op de persoon) en onwaar of in ieder geval de zwaktes zo uitvergrotend dat de sterke, positieve kanten totaal onderbelicht, weggedrukt worden.
Het behoeft geen uitleg dat deze wijze van campagne voeren is komen overwaaien uit de VS waar politiek vaak niet meer lijkt dan het zoveel mogelijk besmeuren van de politieke tegenstander.
En het werkt, dat is duidelijk.
Roep telkens (in weerwil van de werkelijkheid) dat een leerling dom en lui is en op een gegeven moment gaat een aantal mensen het geloven en bazuinen het weer verder rond.

Wanneer we nu de wijze waarop met name Ton Elias, maar zeker ook Harm Beertema bij voortduring over het onderwijs in het algemeen, maar meer nog over leerkrachten (so, po, vo, universitair, het maakt niet uit) spreken nader bekijken en dan vooral ook de felheid waarin dit gebeurt en het feit dat het keer op keer een zich herhalend mantra is, dan kunnen we er nagenoeg zeker van uitgaan dat hier sprake is van "framing".
Een voortdurend laatdunkend duiden van de mensen in het onderwijs (lui, onbekwaam), het bij herhaling blijven roepen van veelal geheel onware of enorm uitvergrote incidenten (denk aan de uitspraken over Cito en de leraar die onder werktijd naar de tandarts gaat) kan niet anders dan de bedoeling hebben om mensen in het onderwijs te stigmatiseren.
Uiteindelijk puur omwille van politiek gewin.
Volgens Beertema is nagenoeg die gehele onderwijskliek "links" (zo zei hij bij Pauw en Witteman) en kan hij zijn gram halen als PVV-adept en Elias zoekt in ieder geval stokken om de bezuinigingen en neoliberale stokpaardjes (prestatiegericht onderwijs als onderdeel van economische belangen in plaats van wetenschap of zelfontplooiing) door te drukken.
En zolang zij maar hard genoeg roepen, blijft een deel van het electoraat hun verhaal geloven en wordt er getierd en gescholden op die uitvreters, die ook nog eens zoveel vakantie hebben. Daar kunnen we onze schouders voor op halen, maar het is waarschijnlijk juist dat deel onweldenkenden dat de huidige gedoogcoalitie mogelijk maakt en uit onbenul onder meer de uitholling van het onderwijs in het algemeen en de afbraak van het speciaal onderwijs ondersteunt.

Gelukkig is er ook een deel van het electoraat dat door de "framing" heen ziet, sterker, dat de ongerichte aantijgingen, schofferingen en beschuldigingen van, met name, Ton Elias meer dan spuugzat is.
Dat dat deel zich vooralsnog blijkbaar niet durft te laten horen in zijn eigen partij bijvoorbeeld, of bij coalitiepartner CDA, is natuurlijk dan weer wel een kwalijke zaak.

En de PVV? Kunnen we daar nog iets van verwachten? Ach zoals gezegd heeft Beertema een broertje dood aan al die linkse collega's. Zoals ook zijn akela. Alles wat links is, ruikt of draagt moet het liefst verdwijnen of kapot.
Stemmen op de kwaliteiten is niet meer van belang hebben we gezien. Is er een keuze waarbij iemand, hoe bekwaam ook, uit bijvoorbeeld PvdA-hoek komt, dan stemt men per definitie tegen. Gewoon, om te stangen.
En het feit dat er scholen zijn die hun leerkrachten, die vorige week meededen met de staking, gewoon doorbetalen omdat zij de staking juist ondersteunen, is natuurlijk tegen het zere rechterbeen, ongeacht de uiteindelijke argumenten van leerkrachten en scholen om te protesteren. Daar heeft de PVV geen boodschap aan: het onderwijs is per definitie links en dus verdacht.
Nee, dan richt de partij liever haar positieve energie op de meer wezenlijke zaken in het onderwijs, zoals het "niet verplicht verplicht stellen" (u leest het goed) van het dagelijks zingen of in ieder geval het uit het hoofd leren van de eerste twee (sic*) coupletten van het Wilhelmus (luister naar Fleur Agema hier). En ja, dat gaat natuurlijk van de reguliere schooltijd af en u begrijpt het al, jaarlijks is dat dan zo ongeveer veertig uur, vandaar.
Kijk, dat zijn tenminste doelstellingen waarmee we Nederland er weer boven op helpen wat betreft het onderwijs. De PVV gaat er mee aan de slag.
"Van onze belastingcenten", dat dan weer wel.

* in Nederland zingen wij doorgaans het eerste en het ZESDE couplet